لق شدن دندان، چه در کودکان و چه در بزرگسالان، یک تجربه نگران کننده و یک علامت مهم از وجود یک مشکل زمینه ای در سلامت دهان و دندان است. این وضعیت که می تواند از یک حرکت جزئی تا لقی شدید متغیر باشد، نشان می دهد که ساختارهای نگهدارنده دندان، یعنی لثه، الیاف پریودنتال و استخوان فک، دچار ضعف یا آسیب شده اند. نادیده گرفتن این علامت می تواند منجر به عواقب جدی تری از جمله از دست دادن کامل دندان شود. درک دلایل اصلی این مشکل، اولین قدم برای درمان موثر و پیشگیری از بروز آن در آینده است. در این راهنمای جامع که با نظارت کلینیک تخصصی دکتر مونا کشکولی بهترین دندانپزشک زعفرانیه تهیه شده است، به بررسی کامل علل، روش های درمانی نوین و راهکارهای پیشگیری از این عارضه می پردازیم.
تعیین وقت مشاوره
شایع ترین علت لق شدن دندان در بزرگسالان: بیماری پریودنتال
شایع ترین و اصلی ترین دلیل لق شدن دندان های دائمی در بزرگسالان، بیماری لثه یا پریودنتال است. این بیماری یک عفونت باکتریایی مزمن است که بافت های اطراف دندان را تحت تاثیر قرار می دهد. همه چیز با تجمع پلاک های میکروبی در خط لثه شروع می شود. اگر این پلاک ها با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم حذف نشوند، به مرور زمان سفت شده و به جرم تبدیل می شوند.
تجمع جرم باعث التهاب لثه (ژنژیویت) می شود که با علائمی مانند قرمزی، تورم و خونریزی همراه است. اگر این مرحله درمان نشود، بیماری پیشرفت کرده و به پریودنتیت تبدیل می شود. در این مرحله، باکتری ها به زیر خط لثه نفوذ کرده و شروع به تخریب الیاف نگهدارنده دندان و استخوان فک می کنند. با از بین رفتن این ساختارهای حمایتی، دندان به تدریج لق شده و در نهایت ممکن است بیفتد.
دندان قروچه (براکسیسم): دشمن خاموش دندان ها
بسیاری از افراد به صورت ناخودآگاه، به خصوص در هنگام خواب، دندان های خود را به هم میسایند یا فشار می دهند. این عادت که به آن دندان قروچه یا براکسیسم گفته می شود، فشار بسیار زیادی را بر روی دندان ها، فک و ساختارهای نگهدارنده آنها وارد می کند. این نیروی مداوم و بیش از حد، می تواند به الیاف پریودنتال که دندان را در حفره خود نگه داشته اند، آسیب برساند و باعث کشیدگی و ضعیف شدن آنها شود.
به مرور زمان، این فشار می تواند منجر به لق شدن دندان، سایش سطح دندان ها، شکستگی و حتی درد در مفصل فک شود. اگر صبح ها با درد فک یا سردرد از خواب بیدار می شوید، یا اگر همسرتان به شما می گوید که در خواب دندان قروچه می کنید، حتما برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید. استفاده از محافظ شبانه (نایت گارد) می تواند به طور موثری از آسیب های ناشی از این عادت جلوگیری کند.
تاثیر ضربه و تروما بر لق شدن دندان
وارد شدن ضربه ناگهانی به دندان، یکی دیگر از دلایل شایع لق شدن آن است. این اتفاق می تواند در حوادث ورزشی، تصادفات، زمین خوردن یا حتی جویدن ناگهانی یک جسم بسیار سخت رخ دهد. ضربه می تواند باعث آسیب مستقیم به الیاف پریودنتال و جابجایی دندان در حفره خود شود. شدت لقی بستگی به شدت و جهت ضربه دارد.
در برخی موارد، لقی ناشی از ضربه ممکن است خفیف باشد و با گذشت زمان و استراحت دادن به دندان، خود به خود بهبود یابد. اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به درمان های تخصصی مانند اسپلینت کردن (متصل کردن دندان لق به دندان های مجاور) برای ثابت نگه داشتن آن در دوره بهبودی باشد. در هر صورت، پس از هرگونه ضربه به ناحیه دهان، مراجعه فوری به بهترین دندانپزشک در تهران برای ارزیابی میزان آسیب ضروری است.
لق شدن دندان در کودکان: فرآیندی طبیعی یا یک هشدار؟
لق شدن دندان در کودکان می تواند یک فرآیند کاملا طبیعی یا نشانه ای از یک مشکل باشد. به طور طبیعی، دندان های شیری با نزدیک شدن به زمان رویش دندان های دائمی زیرین، شروع به لق شدن می کنند. این اتفاق به دلیل تحلیل رفتن ریشه دندان شیری رخ می دهد و کاملا فیزیولوژیک است. این فرآیند معمولا از حدود ۶ سالگی با دندان های جلویی شروع می شود و تا حدود ۱۲ سالگی ادامه دارد.
اما اگر یک دندان شیری خیلی زودتر از موعد مقرر لق شود، یا اگر یک دندان دائمی در کودک لق شود، این یک وضعیت غیرطبیعی است و باید جدی گرفته شود. دلایلی مانند پوسیدگی شدید، ضربه، کیست های دندانی یا برخی بیماری های خاص می تواند باعث لق شدن غیرطبیعی دندان در کودکان شود که نیاز به بررسی و درمان فوری توسط دندانپزشک متخصص کودکان دارد.
علائم و نشانه های همراه با لق شدن دندان
لق شدن دندان به ندرت به تنهایی اتفاق می افتد و معمولا با علائم دیگری همراه است که می تواند به تشخیص علت اصلی کمک کند. یکی از شایع ترین این علائم، خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن است که اغلب نشانه التهاب و بیماری لثه می باشد. سایر علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:
- لثه های قرمز، متورم و حساس
- عقب نشینی لثه ها از روی دندان
- ایجاد فاصله بین دندان ها
- بوی بد یا طعم ناخوشایند مداوم در دهان
- احساس درد یا ناراحتی هنگام جویدن
- تجمع چرک در اطراف دندان
مشاهده این علائم در کنار یک دندان لق، زنگ خطری است که نباید آن را نادیده گرفت و باید برای معاینه دقیق به دندانپزشک مراجعه کرد.
نقش تحلیل لثه در فرآیند لق شدن دندان
تحلیل لثه فرآیندی است که در آن بافت لثه از اطراف دندان عقب نشینی کرده و بخش بیشتری از سطح ریشه را نمایان می کند. این عارضه می تواند به دلایل مختلفی از جمله بیماری پریودنتال، مسواک زدن بیش از حد محکم، دندان قروچه یا عوامل ژنتیکی رخ دهد. با عقب نشینی لثه، حمایتی که این بافت از دندان به عمل می آورد کاهش می یابد. علاوه بر این، تحلیل لثه اغلب با تحلیل استخوان زیرین نیز همراه است. با از بین رفتن این دو ساختار حمایتی کلیدی، دندان به تدریج ثبات خود را از دست داده و لق می شود.
روش های درمانی برای دندان لق: از درمان های غیر جراحی تا جراحی
روش درمان یک دندان لق بستگی به علت اصلی و شدت لقی آن دارد. اولین قدم، تشخیص صحیح علت توسط دندانپزشک است.
- جرم گیری عمیق (Root Planing and Scaling): اگر علت اصلی، بیماری لثه در مراحل اولیه باشد، این روش اولین خط درمان است. در این فرآیند، دندانپزشک جرم و پلاک را از بالا و زیر خط لثه پاک کرده و سطوح ریشه را صاف می کند تا باکتری ها نتوانند مجددا به آن بچسبند. این کار به لثه اجازه می دهد تا بهبود یافته و مجددا به دندان بچسبد و لقی کاهش یابد.
- اسپلینت دندان (Splinting): در این روش، دندان لق با استفاده از یک سیم نازک یا مواد کامپوزیتی به دندان های محکم مجاور متصل می شود. این کار به دندان فرصت می دهد تا در دوره بهبودی بافت های اطراف، ثابت بماند.
- جراحی لثه: در موارد پیشرفته بیماری پریودنتال، ممکن است نیاز به جراحی لثه باشد. در این عمل، لثه کنار زده می شود تا دسترسی بهتری برای تمیز کردن عمیق ریشه ها و حذف بافت های عفونی فراهم شود. گاهی اوقات ممکن است نیاز به پیوند استخوان برای بازسازی استخوان از دست رفته نیز باشد.
چه زمانی کشیدن دندان لق تنها راه حل است؟
متاسفانه، در برخی موارد، آسیب به ساختارهای نگهدارنده دندان آنقدر شدید است که دیگر امیدی به حفظ آن نیست. اگر بیش از نیمی از استخوان حمایت کننده دندان از بین رفته باشد، یا اگر دندان دچار شکستگی عمودی ریشه شده باشد، کشیدن دندان تنها گزینه منطقی خواهد بود. نگه داشتن یک دندان با پیش آگهی بسیار ضعیف در دهان، می تواند باعث گسترش عفونت و آسیب بیشتر به استخوان فک و دندان های مجاور شود.
پیشگیری از لق شدن دندان: کلیدی ترین گام
بهترین درمان، همیشه پیشگیری است. با رعایت چند نکته ساده می توانید ریسک لق شدن دندان های خود را به طور چشمگیری کاهش دهید.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن حداقل دو بار در روز و استفاده روزانه از نخ دندان، اساس پیشگیری از بیماری های لثه است.
- معاینات منظم دندانپزشکی: مراجعه به دندانپزشک هر شش ماه یکبار برای معاینه و جرم گیری حرفه ای، به تشخیص و درمان مشکلات در مراحل اولیه کمک می کند.
- استفاده از محافظ دهان: اگر ورزش های پربرخورد انجام می دهید، حتما از محافظ دهان ورزشی استفاده کنید. اگر دندان قروچه دارید، استفاده از نایت گارد ضروری است.
- رژیم غذایی سالم: یک رژیم غذایی متعادل و محدود کردن مصرف قند، به سلامت کلی دهان و دندان شما کمک می کند.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از بزرگترین عوامل خطر برای بیماری های پیشرفته لثه است.
جدول مقایسه ای: علل اصلی لق شدن دندان و راهکارهای درمانی
علت اصلی | علائم کلیدی همراه | درمان اولیه | درمان های پیشرفته | راهکار پیشگیری |
بیماری پریودنتال | خونریزی و تورم لثه، بوی بد دهان، تحلیل لثه | جرم گیری عمیق (Root Planing and Scaling) | جراحی لثه، پیوند استخوان | رعایت بهداشت عالی، مراجعات منظم |
دندان قروچه (براکسیسم) | سایش دندان ها، درد فک و سردرد صبحگاهی | استفاده از محافظ شبانه (نایت گارد) | تنظیم بایت، مدیریت استرس | استفاده مداوم از نایت گارد |
ضربه (تروما) | درد در هنگام لمس، احتمال تغییر رنگ دندان | استراحت دادن به دندان، اسپلینت کردن | درمان ریشه (در صورت آسیب به عصب) | استفاده از محافظ دهان ورزشی |
آبسه یا عفونت شدید | درد شدید و ضربان دار، تورم صورت، تب | عصب کشی (درمان ریشه) | جراحی اپیکو، کشیدن دندان | درمان پوسیدگی ها در مراحل اولیه |
لق شدن دندان به دلیل پوسیدگی های عمیق
گاهی اوقات، یک پوسیدگی بین دندانی یا پوسیدگی در ناحیه طوق دندان می تواند آنقدر پیشرفت کند که ساختار تاج دندان را به شدت تضعیف نماید. در چنین شرایطی، حتی اگر بافت های نگهدارنده اطراف دندان سالم باشند، خود دندان در معرض شکستگی قرار می گیرد. این شکستگی می تواند تا زیر خط لثه ادامه یابد و باعث شود بخشی از دندان یا کل آن احساس لقی کند. در این موارد، درمان بر روی خود دندان متمرکز است. اگر شکستگی به عمق ریشه نفوذ کرده باشد، متاسفانه احتمال حفظ دندان بسیار کم خواهد بود.
آیا لق شدن دندان می تواند نشانه یک بیماری عمومی باشد؟
در موارد نادر، لق شدن دندان می تواند با برخی بیماری های سیستمیک در ارتباط باشد. بیماری هایی مانند دیابت کنترل نشده می توانند توانایی بدن برای مبارزه با عفونت را کاهش داده و فرد را مستعد ابتلا به بیماری های شدید لثه کنند. پوکی استخوان نیز اگرچه مستقیماً باعث لق شدن دندان نمیشود، اما می تواند تراکم استخوان فک را کاهش داده و در صورت وجود بیماری لثه، روند تخریب استخوان را تسریع کند.
برخی داروها نیز می توانند باعث خشکی دهان شوند که این خود ریسک پوسیدگی و بیماری لثه را افزایش می دهد. به همین دلیل، بسیار مهم است که در هنگام مراجعه به دندانپزشک، او را از تمام سوابق پزشکی و داروهای مصرفی خود مطلع سازید. یک دندانپزشک زیبایی در تهران نیز قبل از شروع هر درمان زیبایی، سلامت کلی دهان و دندان شما را به دقت ارزیابی خواهد کرد.
آشنایی با پدیده لق شدن ایمپلنت دندان
بسیاری تصور می کنند که ایمپلنت دندان هرگز لق نمیشود. اما این امکان وجود دارد، هرچند دلایل آن با دندان طبیعی متفاوت است. لق شدن ایمپلنت دندان می تواند به دو دلیل اصلی رخ دهد. اول، مشکل مکانیکی است؛ یعنی یکی از قطعات ایمپلنت مانند پیچ اباتمنت شل شده باشد. این یک مشکل نسبتاً ساده است و دندانپزشک می تواند با آچار مخصوص، این پیچ را مجدداً سفت کند.
دلیل دوم که بسیار جدی تر است، شکست در فرآیند یکپارچگی استخوانی یا از دست دادن این یکپارچگی به دلیل بیماری به نام “پری ایمپلنتایتیس” است. پری ایمپلنتایتیس مشابه بیماری پریودنتال در دندان های طبیعی است و در آن، بافت استخوانی اطراف ایمپلنت به دلیل عفونت باکتریایی تحلیل می رود. این وضعیت نیاز به درمان فوری و تخصصی دارد.
بررسی دلایل لقی در ایمپلنت: افتادن پیچ یا شکست ایمپلنت؟
تشخیص تفاوت بین این دو حالت بسیار مهم است. اگر افتادن پیچ ایمپلنت یا شل شدن آن رخ داده باشد، معمولاً خود پایه ایمپلنت در استخوان کاملاً ثابت است و فقط روکش روی آن حرکت می کند. این مشکل با هزینه و زمان کم قابل حل است. اما اگر کل مجموعه ایمپلنت (پایه و روکش) با هم حرکت می کنند، این نشانه شکست در اتصال ایمپلنت به استخوان است. علل شکست یکپارچگی استخوانی می تواند شامل وارد شدن فشار بیش از حد به ایمپلنت قبل از جوش خوردن کامل، بهداشت ضعیف، سیگار کشیدن یا برخی مشکلات پزشکی باشد.
مقایسه لق شدن دندان طبیعی، ایمپلنت و دندان مصنوعی
لق شدن در هر یک از این موارد، معنا و پیامدهای متفاوتی دارد. لق شدن دندان مصنوعی یک اتفاق بسیار شایع است و معمولاً به دلیل تحلیل رفتن استخوان فک زیر آن رخ می دهد که باعث می شود پروتز دیگر به درستی روی لثه ننشیند. این مشکل معمولاً با یک آسترکشی ساده (اضافه کردن مواد به زیر پروتز) یا ساخت یک پروتز جدید برطرف می شود.
خدمات دندانپزشکی زیبایی با دکتر مونا کشکولی
پس از درمان موفقیت آمیز یک دندان لق و بازگرداندن سلامت به دهان، ممکن است به فکر بهبود زیبایی لبخند خود باشید. یک لبخند زیبا می تواند اعتماد به نفس شما را دوچندان کند. در کلینیک ما، با بهره گیری از هنر، علم و پیشرفته ترین تکنولوژی ها، طیف وسیعی از خدمات زیبایی برای خلق لبخندی که همیشه آرزویش را داشته اید، ارائه می شود.
خدمات دندانپزشکی عمومی با دکتر مونا کشکولی
پایه و اساس یک لبخند زیبا، سلامت دهان و دندان است. ما معتقدیم که پیشگیری و درمان های بنیادی، مهم ترین بخش دندانپزشکی هستند. در کلینیک ما، تمام خدمات دندانپزشکی عمومی و ترمیمی با هدف حفظ حداکثری ساختار طبیعی دندان و با استفاده از بهترین مواد و روش ها برای اطمینان از دوام و کیفیت درمان ارائه می گردد.
نتیجه گیری
لق شدن دندان یک علامت جدی است که هرگز نباید آن را نادیده گرفت. به یاد داشته باشید که پیشگیری همیشه بهترین و کم هزینه ترین راه است. با رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام معاینات منظم، می توانید از بروز بسیاری از عواملی که منجر به لقی دندان می شوند، جلوگیری کنید. کلینیک تخصصی دکتر مونا کشکولی دندانپزشک منطقه یک تهران با ارائه طیف کاملی از خدمات تشخیصی و درمانی، آماده است تا شما را در مسیر حفظ و بازیابی سلامت و زیبایی لبخندتان یاری نماید.
تعیین وقت مشاوره
سوالات متداول
آیا یک دندان لق می تواند خود به خود دوباره سفت شود؟
اگر لقی دندان به دلیل ضربه خفیف باشد و آسیب جدی به بافت های اطراف وارد نشده باشد، بله، این امکان وجود دارد. اما اگر علت، بیماری لثه باشد، بدون درمان دندانپزشکی هرگز بهبود نخواهد یافت.
اولین کاری که باید بعد از احساس لقی در دندان انجام دهم چیست؟
اولین و مهم ترین اقدام، مراجعه فوری به دندانپزشک است. سعی کنید با سمت دیگر دهان خود غذا بجوید و بهداشت دهان را با ملایمت بیشتری رعایت نمایید. دندانپزشک با تشخیص علت، بهترین راهکار درمانی را به شما پیشنهاد خواهد داد. برای این منظور می توانید به بهترین دندانپزشک در تهران مراجعه کنید.
آیا لق شدن دندان در دوران بارداری طبیعی است؟
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می تواند باعث التهاب لثه (ژنژیویت بارداری) شود که این امر ممکن است منجر به لقی جزئی دندان ها گردد. این وضعیت معمولاً پس از پایان بارداری و با بازگشت هورمون ها به حالت عادی، بهبود می یابد. با این حال، رعایت بهداشت دقیق در این دوران برای جلوگیری از پیشرفت بیماری لثه بسیار مهم است.
آیا استرس می تواند باعث لق شدن دندان شود؟
استرس به طور مستقیم باعث لق شدن دندان نمیشود، اما می تواند منجر به بروز یا تشدید عادت دندان قروچه شود. همانطور که گفته شد، دندان قروچه فشار زیادی به دندان ها وارد کرده و می تواند به مرور زمان منجر به ضعیف شدن الیاف نگهدارنده و در نتیجه لق شدن دندان گردد.
آیا لق شدن دندان همیشه با درد همراه است؟
خیر. این یکی از نکات خطرناک در مورد بیماری های لثه است. در مراحل اولیه و حتی متوسط بیماری پریودنتال که دندان شروع به لق شدن می کند، ممکن است بیمار هیچگونه دردی احساس نکند.
درمان لق شدن ایمپلنت دندان چگونه است؟
درمان بستگی به علت لقی دارد. اگر مشکل از شل شدن پیچ داخلی باشد، دندانپزشک به سادگی آن را سفت می کند. اما اگر مشکل از عدم موفقیت لق شدن ایمپلنت دندان در اتصال به استخوان باشد، درمان پیچیده تر است و ممکن است شامل خارج کردن ایمپلنت، درمان عفونت، پیوند استخوان و کاشت مجدد پس از چند ماه باشد.
برای جلوگیری از لق شدن دندان چه غذاهایی بخوریم؟
یک رژیم غذایی متعادل و غنی از کلسیم (لبنیات، سبزیجات برگ سبز)، فسفر (گوشت، ماهی، تخم مرغ) و ویتامین C (مرکبات، فلفل دلمه ای) به سلامت استخوان و لثه ها کمک می کند. پرهیز از مصرف بیش از حد قند و کربوهیدرات های ساده نیز به کاهش پلاک و پیشگیری از بیماری لثه کمک شایانی می نماید.
منبع:
