عصب کشی دندان در بارداری یکی از دغدغه های اصلی و پر استرس برای مادران باردار است. بسیاری از خانمها به دلیل نگرانی از آسیب احتمالی به جنین، درد دندان شدید را تحمل کرده و درمان خود را به تعویق می اندازند. در این مقاله جامع، به صورت تخصصی و دقیق، به بررسی ایمنی، ضرورت و تمام جنبه های این درمان در دوران حساس بارداری میپردازیم. در کلینیک تخصصی دکتر مونا کشکولی، فوق تخصص دندانپزشکی در زعفرانیه، ما با درک کامل شرایط مادران باردار و با رعایت بالاترین استانداردهای ایمنی، به شما اطمینان میدهیم که درمان ضروری شما به ایمن ترین شکل ممکن انجام خواهد شد.

تعیین وقت مشاوره
راهنمای جامع عصب کشی دندان در بارداری
عصب کشی دندان در بارداری یک اقدام درمانی ضروری برای حذف عفونت از داخل دندان و جلوگیری از گسترش آن به سایر نقاط بدن است. برخلاف باور عمومی، به تعویق انداختن یک درمان عصب کشی ضروری، میتواند خطرات بسیار بیشتری برای سلامت مادر و جنین به همراه داشته باشد تا انجام آن تحت شرایط کنترل شده. وجود یک عفونت دندان فعال در بدن مادر، میتواند از طریق جریان خون، بر سلامت عمومی و روند بارداری تاثیر منفی بگذارد. در کلینیک دکتر مونا کشکولی، به عنوان بهترین دندانپزشک زعفرانیه، ما با همکاری نزدیک با پزشک متخصص زنان و زایمان شما، یک برنامه درمانی ایمن و موثر را طراحی میکنیم تا هم درد شما برطرف شود و هم سلامت شما و فرزندتان در اولویت کامل قرار گیرد.
چرا سلامت دهان و دندان در دوران بارداری اهمیت دوچندان دارد؟
دوران بارداری با تغییرات هورمونی گسترده ای همراه است که میتواند به طور مستقیم بر سلامت دهان و دندان تاثیر بگذارد. افزایش سطح هورمون هایی مانند پروژسترون و استروژن، میتواند پاسخ لثه ها به پلاک میکروبی را تشدید کرده و منجر به وضعیتی به نام “ژنژیویت بارداری” شود. علائم این وضعیت شامل تورم، قرمزی و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن است. در صورت عدم رسیدگی، این التهاب میتواند پیشرفت کرده و به بیماری پریودنتال تبدیل شود. تحقیقات علمی نشان داده اند که ارتباط میان سلامت دهان و سلامت قلب و همچنین ارتباط مستقیمی بین بیماری های شدید لثه در مادران و افزایش ریسک زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم وجود دارد. بنابراین، حفظ بهداشت دهان و دندان در این دوره، بخشی حیاتی از مراقبتهای بارداری است.
مقاله مفید: قالب گیری دیجیتال دندان
آیا عصب کشی دندان در بارداری بی خطر است؟
پاسخ کوتاه و صریح، بله است. انجام عصب کشی دندان در بارداری، در صورتی که یک ضرورت درمانی باشد، نه تنها بی خطر، بلکه برای حفظ سلامت مادر و جنین لازم است. استرس و درد ناشی از یک دندان آبسه کرده و همچنین وجود یک منبع عفونت فعال در بدن، میتواند به مراتب آسیب بیشتری نسبت به خود فرآیند درمان دندانپزشکی داشته باشد. انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) و کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) هر دو بر ایمن بودن و ضرورت انجام درمانهای دندانپزشکی لازم، از جمله عصب کشی دندان در بارداری، تاکید دارند. مقابله با ترس از دندانپزشکی با انتخاب یک تیم درمانی مجرب و آگاه به شرایط شما، اولین قدم برای یک درمان ایمن است.
بهترین زمان برای انجام درمان های دندانپزشکی در بارداری
دوره نه ماهه بارداری معمولا به سه دوره سه ماهه تقسیم میشود و هر دوره، ملاحظات خاص خود را برای انجام درمانهای دندانپزشکی دارد. انتخاب زمان مناسب برای انجام عصب کشی دندان در بارداری، به کاهش ریسک و افزایش راحتی مادر کمک شایانی میکند.
- سه ماهه اول
این دوره، زمان شکل گیری اندام های حیاتی جنین است. به همین دلیل، دندانپزشکان ترجیح میدهند در این دوره تنها درمانهای اورژانسی را انجام دهند و سایر اقدامات را به سه ماهه دوم موکول کنند. اگرچه انجام عصب کشی دندان در بارداری در این دوره نیز در شرایط اضطراری امکان پذیر است، اما تا حد امکان به تعویق انداخته میشود. - سه ماهه دوم
این دوره به عنوان “پنجره طلایی” برای انجام درمانهای دندانپزشکی شناخته میشود. در این زمان، اندام های اصلی جنین تشکیل شده اند، حالت تهوع صبحگاهی مادر معمولا برطرف شده و نشستن روی صندلی دندانپزشکی برای مدت طولانی راحت تر است. سه ماهه دوم، ایده آل ترین زمان برای انجام عصب کشی دندان در بارداری است. - سه ماهه سوم
در این دوره، به دلیل بزرگ شدن شکم، دراز کشیدن روی صندلی دندانپزشکی برای مادر دشوار و ناراحت کننده است. همچنین ریسک بروز برخی عوارض بارداری در این دوره بیشتر است. به همین دلیل، درمانهای دندانپزشکی معمولا به بعد از زایمان موکول میشوند، مگر اینکه یک وضعیت اورژانسی مانند درد شدید یا عفونت حاد وجود داشته باشد که در این صورت درمان ضروری خواهد بود.
بیشتر بدانید: عفونت دندان عصب کشی شده
نگرانی های رایج: عکس رادیوگرافی و داروهای بی حسی
دو مورد از بزرگترین نگرانی های مادران در مورد عصب کشی دندان در بارداری، مربوط به اشعه ایکس و داروهای بی حسی است. خوشبختانه، دندانپزشکی مدرن راه حل های ایمنی برای هر دوی این موارد دارد.
- ایمنی عکس رادیوگرافی دندان (X-ray)
امروزه در دندانپزشکی از رادیوگرافی های دیجیتال استفاده میشود که میزان اشعه آنها بسیار ناچیز است. علاوه بر این، در طول عکسبرداری، از پیش بند سربی و محافظ تیروئید برای پوشاندن کامل ناحیه شکم و گردن مادر استفاده میشود. میزان اشعه ای که در یک عکس تک دندان به ناحیه لگن میرسد، تقریبا صفر و بسیار کمتر از اشعه ای است که در طول یک روز عادی از محیط دریافت میکنیم. بنابراین، گرفتن عکسهای ضروری برای تشخیص دقیق در فرآیند عصب کشی دندان در بارداری کاملا بی خطر است. - ایمنی داروهای بی حسی موضعی
استفاده از داروهای بی حسی موضعی برای یک درمان بدون درد، کاملا ضروری است. استرس و درد شدید میتواند برای جنین بسیار مضر تر از مقدار داروی بی حسی باشد. داروهایی مانند لیدوکائین که در دندانپزشکی استفاده میشوند، در گروه B دارویی قرار دارند که به معنای بی خطر بودن مصرف آنها در دوران بارداری است. مقدار داروی تزریق شده حداقل میزان لازم برای بی حس شدن ناحیه است و به راحتی از جفت عبور نمیکند. انواع بی حسی دندان برای این دوره با دقت انتخاب میشوند.
مراحل انجام عصب کشی دندان در بارداری
فرآیند درمان ریشه دندان یا همان عصب کشی دندان در بارداری، تفاوتی با حالت عادی ندارد، تنها با این تفاوت که تمام مراحل با احتیاط و ملاحظات بیشتری انجام میشود.
- مرحله اول: تشخیص و برنامه ریزی
دندانپزشک با معاینه دقیق و در صورت لزوم، با تهیه یک عکس رادیوگرافی با پوشش سربی، علائم به عصب رسیدن دندان را تایید کرده و ضرورت درمان را مشخص میکند. - مرحله دوم: بی حسی و ایزولاسیون
ناحیه مورد نظر با استفاده از داروهای بی حسی ایمن، کاملا بی حس میشود. سپس با استفاده از یک ورقه لاستیکی به نام “رابردم”، دندان مورد نظر از بقیه دهان ایزوله میشود تا از ورود بزاق به داخل دندان و یا بلعیدن مواد جلوگیری شود. - مرحله سوم: پاکسازی کانال های ریشه
دندانپزشک با ایجاد یک حفره دسترسی، پالپ (عصب) عفونی و ملتهب را از داخل کانالهای ریشه خارج کرده و آنها را با ابزارهای بسیار ظریف و مواد ضدعفونی کننده، کاملا تمیز میکند. - مرحله چهارم: پر کردن کانال ها و دندان
پس از پاکسازی کامل، کانالهای ریشه با یک ماده لاستیکی و سازگار با بدن به نام گوتاپرکا پر میشوند. سپس تاج دندان با یک ماده ترمیمی موقت یا دائمی مانند کامپوزیت دندان بازسازی میشود. در بسیاری از موارد برای عصب کشی دندان در بارداری، نصب روکش دندان دائمی به بعد از زایمان موکول میشود تا جلسات درمانی کوتاه تر باشند.
مشاوره تخصصی عصب کشی دندان در بارداری در زعفرانیه
انجام عصب کشی دندان در بارداری نیازمند دانش، تجربه و درک عمیق از شرایط ویژه مادران است. در کلینیک تخصصی دکتر مونا کشکولی، به عنوان دندانپزشک منطقه یک تهران، ما با افتخار خدمات تخصصی و ایمن را به مادران باردار در منطقه زعفرانیه ارائه میدهیم. تیم ما همواره در ارتباط نزدیک با پزشک متخصص زنان شما خواهد بود تا از ایمنی کامل فرآیند درمان اطمینان حاصل شود. ما با فراهم آوردن محیطی آرام و بدون استرس و با استفاده از جدیدترین تکنیک ها، تلاش میکنیم تا تجربه درمانی شما تا حد امکان راحت و بی دغدغه باشد. مقابله با ترس از دندانپزشکی در این دوره حساس، اولویت ماست.
داروهای مجاز و غیرمجاز پس از عصب کشی دندان در بارداری
مدیریت درد پس از درمان، بخش مهمی از فرآیند عصب کشی دندان در بارداری است. انتخاب داروی مناسب باید حتما با هماهنگی دندانپزشک و پزشک متخصص زنان صورت گیرد. به طور کلی، استامینوفن (تیلنول) به عنوان بی خطر ترین داروی مسکن در تمام طول دوره بارداری شناخته میشود. از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، به خصوص در سه ماهه سوم، باید خودداری شود. در صورت نیاز به آنتی بیوتیک برای کنترل عفونت، داروهای خانواده پنی سیلین و سفالوسپورین ها معمولا ایمن تلقی میشوند. چرا دندانم درد می کند؟ سوالی است که پس از درمان نیز ممکن است پیش بیاید و مدیریت آن با داروهای مجاز اهمیت دارد.
عوارض جدی به تعویق انداختن عصب کشی دندان در بارداری
تحمل درد و به تعویق انداختن درمان ضروری، میتواند منجر به عوارض جدی برای مادر و جنین شود. یک عفونت دندانی درمان نشده، میتواند گسترش یافته و باعث ایجاد آبسه های بزرگ، تورم صورت و حتی ورود باکتری به جریان خون (سپسیس) شود. این وضعیت نه تنها دردناک و خطرناک برای مادر است، بلکه میتواند ریسک بروز عوارض بارداری مانند زایمان زودرس را نیز افزایش دهد. نکروز دندان یا مرگ کامل پالپ، میتواند منبع دائمی عفونت باشد. در موارد بسیار شدید، ممکن است دندان غیرقابل نگهداری شده و نیاز به کشیدن دندان باشد که خود یک درمان تهاجمی تر است. بنابراین، انجام به موقع عصب کشی دندان در بارداری، یک اقدام پیشگیرانه و هوشمندانه است.
آیا میتوان درمان های زیبایی را در دوران بارداری انجام داد؟
این سوال بسیاری از مادران است. به طور کلی، تمام درمانهای دندانپزشکی زیبایی که جنبه انتخابی و غیر اورژانسی دارند، باید به بعد از زایمان موکول شوند. درمانهایی مانند بلیچینگ دندان، لمینت دندان، یا ونیر کامپوزیت برای اصلاح طرح لبخند، هیچ ضرورتی در دوران بارداری ندارند. اگرچه مواد مورد استفاده در این درمانها ممکن است بی خطر باشند، اما بهتر است از هرگونه مداخله غیر ضروری در این دوره حساس پرهیز کرد. قیمت لمینت دندان را میتوانید در این دوره بپرسید، اما انجام آن را به بعد موکول کنید. تمرکز اصلی در دوران بارداری باید بر روی حفظ سلامت، پیشگیری و انجام درمانهای ضروری مانند عصب کشی دندان در بارداری باشد.
جدول راهنمای درمان های دندانپزشکی در دوران بارداری
این جدول به شما کمک میکند تا دید کلی نسبت به ایمنی درمانهای مختلف در این دوره داشته باشید.
نوع درمان | ایمنی در بارداری | بهترین زمان انجام |
جرم گیری دندان | ایمن و توصیه شده | سه ماهه دوم |
پر کردن دندان | ایمن و ضروری | سه ماهه دوم |
عصب کشی دندان | ایمن و ضروری | سه ماهه دوم |
کشیدن دندان | در صورت ضرورت، ایمن است | سه ماهه دوم |
جراحی دندان عقل | معمولا به بعد از زایمان موکول میشود | (مگر در موارد عفونت حاد) |
درمانهای زیبایی | باید به بعد از زایمان موکول شود | پس از اتمام دوره شیردهی |
نکات کلیدی برای پیشگیری از مشکلات دندانی در دوران بارداری
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت چند نکته ساده، میتوانید ریسک بروز مشکلات دندانی و نیاز به درمانهایی مانند عصب کشی دندان در بارداری را به حداقل برسانید.
- رعایت دقیق بهداشت
نکات مهم برای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را جدی بگیرید. حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و روزانه از نخ دندان استفاده کنید. آشنایی با انواع مسواک و انتخاب یک مسواک با برس نرم برای جلوگیری از تحریک لثه ها مهم است. - مدیریت تهوع صبحگاهی
اسید معده که در هنگام استفراغ وارد دهان میشود، میتواند به شدت به مینای دندان آسیب برساند. بلافاصله پس از استفراغ مسواک نزنید. در عوض، دهان خود را با یک لیوان آب حاوی یک قاشق چایخوری جوش شیرین شستشو دهید تا اسید خنثی شود. - رژیم غذایی سالم
یک رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید و از مصرف بیش از حد مواد قندی پرهیز کنید. آیا نوشیدن شیر برای سلامت دندان ها مفید است؟ بله، مصرف لبنیات برای تامین کلسیم لازم برای شما و جنینتان بسیار مفید است. - مراجعه منظم به دندانپزشک
در ابتدای بارداری، یک چکاپ کامل دندانپزشکی انجام دهید تا هرگونه مشکل احتمالی در مراحل اولیه تشخیص داده و برای درمان آن در زمان مناسب (سه ماهه دوم) برنامه ریزی شود.
نتیجه گیری
انجام عصب کشی دندان در بارداری در صورت وجود درد یا عفونت، یک اقدام درمانی کاملا ایمن و ضروری برای حفظ سلامت مادر و جنین است. به تعویق انداختن این درمان میتواند خطرات به مراتب بیشتری را به همراه داشته باشد. دکتر مونا کشکولی، دندانپزشک خانم در تهران، با درک کامل شرایط حساس این دوره و با همکاری نزدیک با پزشک متخصص زنان، در کلینیک خود در زعفرانیه تهران، آماده ارائه بهترین و ایمن ترین خدمات درمانی به مادران باردار است. به یاد داشته باشید که یک مادر سالم، زمینه ساز تولد یک نوزاد سالم است و سلامت دهان و دندان، بخش جدایی ناپذیر سلامت کلی شماست.

تعیین وقت مشاوره
سوال های متداول
آیا استرس ناشی از عصب کشی برای جنین مضر است؟
استرس شدید میتواند برای جنین مضر باشد. به همین دلیل است که انجام یک درمان بدون درد با استفاده از بی حسی موضعی موثر، بسیار اهمیت دارد. یک محیط آرام و یک دندانپزشک با تجربه میتواند استرس شما را به حداقل برساند. مقابله با ترس از دندانپزشکی با انتخاب درست آغاز میشود.
آیا میتوان پس از عصب کشی در دوران بارداری، روکش دندان را نصب کرد؟
از نظر فنی امکان پذیر است، اما معمولا برای کوتاه نگه داشتن جلسات درمانی و کاهش استرس مادر، دندان با یک پانسمان یا ترمیم موقت محکم پوشانده شده و نصب روکش دندان بعد از عصب کشی دائمی به بعد از زایمان موکول میشود.
اگر در سه ماهه اول نیاز فوری به عصب کشی داشتم، چه باید کرد؟
در صورت وجود درد شدید یا عفونت حاد، منافع انجام درمان بر خطرات احتمالی آن ارجحیت دارد. دندانپزشک با رعایت حداکثر احتیاط و با هماهنگی پزشک شما، درمان را انجام خواهد داد تا منبع عفونت و درد برطرف شود.
آیا صدای دستگاه های دندانپزشکی برای جنین ضرر دارد؟
خیر. جنین در داخل رحم و توسط مایع آمنیوتیک محافظت میشود. صداهای خارجی، از جمله صدای توربین دندانپزشکی، به شکلی که برای جنین مضر باشد به او نمیرسد.
آیا میتوان از دهانشویه های حاوی الکل در دوران بارداری استفاده کرد؟
بهتر است از مصرف دهانشویه های حاوی الکل در این دوره خودداری کنید. میتوانید از دهانشویه های بدون الکل یا محلول آب و نمک برای شستشوی دهان استفاده نمایید.
اگر بعد از عصب کشی در بارداری، درد ادامه داشت چه کنم؟
مقداری درد خفیف تا متوسط تا چند روز پس از درمان طبیعی است و با استامینوفن کنترل میشود. اما اگر درد شدید بود یا تورم داشتید، حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید. علت درد دندان عصب کشی شده میتواند متفاوت باشد و نیاز به بررسی دارد.
آیا تغییرات هورمونی میتواند باعث دندان درد شود؟
تغییرات هورمونی به طور مستقیم باعث دندان درد نمیشوند، اما میتوانند پاسخ لثه به پلاک را تشدید کرده (ژنژیویت بارداری) و یا با تغییر در عادات غذایی (تمایل به شیرینی)، ریسک پوسیدگی را افزایش دهند که این موارد میتوانند منجر به درد شوند.
منابع:
- American Dental Association (ADA) – Pregnancy and Oral Health
- American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) – Oral Health Care During Pregnancy